2024 March 19 - سه شنبه 29 اسفند 1402
فرهنگ کار جمعي در اسلام و سيره معصومان(ع)
کد خبر: ١٠٤ تاریخ انتشار: ٠٥ بهمن ١٣٩٣ - ٠٠:٣٦ تعداد بازدید: 7870
صفحه نخست » عمومی » مقالات
فرهنگ کار جمعي در اسلام و سيره معصومان(ع)

 

مفهوم شناسي کار:

کار يکي از مقوله هاي اجتماعي است که بشر از آغازين روزهاي پيدايش خود ، با آن مواجه گرديده و با سبب آن نيازهاي چند منظوره خود را تامين نموده  و از طبيعت اطراف خود نير بهره هاي کافي و وافي را به ترتيب اولويت ذاتي و زماني برده است.

از اين رو نمي توان تعريف واحدي را براي آن تبيين نمود که شامل همه مصاديق و موارد آن بشود ، بلکه کارشناسان واژه شناسي به مقتضاي هر زمان ، تعاريفي متناسب با آن را در منابع گوناگون آورده اند.

به طور مثال دهخدا در لغتنامه اش که يک فرهنگ عاميانه واژگان فارسي به شمار مي آيد اين چنين تعريف نموده است که آنچه از شخص صادر مي گردد و شخص خود را بدان مشغول مي سازد را کار مي نامند.

و يا در دايره المعارف تطبيقي علوم اجتماعي واژه مزبور را چنين تعريف کرده : عبارت است از فعاليتي که به وسيله آن انسانها از طبيعت بهره مي گيرند و بدين سان بقاي خود را تامين مي کنند.

 

 

اهميت کار و تلاش در اسلام:

از آن جهت که اسلام دين جامع و کاملي براي بشريت است و به اقتضاي کمال و جامعيت آن بايستي به همه جهات نياز بشر و همه مسير هاي رشد و تعالي انسان توجه کرده باشد ، به موضوع کار و تلاش نيز به صورت قابل توجهي عنايت نموده و مطالب فراواني را در توصيه به آن و تبليغ و ترويج بيان نموده است.

چرا که کار به خودي خود شرط حيات و زندگي انسان است و بدون آن بهره اي از حيات براي آدمي وجود نخواهد داشت.

کار مهمترين عاملي است که حيات بشر، عزت و سربلندي هر فرد و اجتماعي بستگي به ميزان وجود آن دارد.

اسلام نيز به صورت جدي به کار به عنوان يک امر مقدس و ارزشي ، تشويق نموده و از بيکاري نيز برحذر داشته و آن را  به عنوان يک امر مذموم و بيماري خطرناک و حتي مسري در جامعه معرفي نموده است.

 

کار شايسته شرط رسيدن به حيات طيبه و زندگي سالم:

 

مَنْ عَمِلَ صَلِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ‏و حَيَوةً طَيِّبَةً ...  (النحل:97/16).

هر كس -از مرد يا زن- كار شايسته كند و مؤمن باشد، قطعاً او را با زندگى پاكيزه‏اى، حيات حقيقى بخشيم.

 

 

کار در مسير تامين زندگي برابر با جهاد د رراه خداوند است:

پيامبر اسلام فرمود: الکاد لعياله کالمجاهد في سبيل الله. عدّة الداعى: 72.

يعني کسي که براي اداره زندگي و معيشت عيال خود تلاش کند مانند کسي است که در راه خدا جهاد مي کند.

 

کارگران صاحب حرفه محبوب خداوند هستند:

 

حضرت علي(ع) مي فرمايد: ان الله يحب العبد المحترف الامين.

يعني  خداوند انسان صنعتگر متعهد و درستکار را دوست مي دارد.

 

 

تلاشگري و کار به جهت عمل به تکليف است نه براي تشکيک در رازقيت خداوند:

 

عن أبي بصير قال : سمعت أبا عبد الله ( عليه السلام ) يقول : إني لأعمل في بعض ضياعي حتى أعرق وإن لي من يكفيني ليعلم الله عز وجل إني أطلب الرزق الحلال . الكافي ج 5 ،  ص 77.

ابو بصير مي گويد: از امام صادق (ع) شنيدم که مي فرمود: همانا من در بعضي از باغ هاي خود مشغول کا رو تلاش مي شوم تا اينکه بدنم به عرق مي نشيند در حالي که مي دانم کسي هست تا روزي مرا تامين نمايد اما تلاشم براي اين است که خداوند بداند من براي به دست آوردن روزي حلال تلاش مي نمايم.

 

 

تلاش  و کار امام صادق(ع)  در باغ:

 

عن إسماعيل بن جابر قال : أتيت أبا عبد الله عليه السلام وإذا هو في حائط له وبيده مسحاة وهو يفتح بها الماء وعليه قميص شبه الكرابيس كأنه محيط عليه من ضيقه. وسائل الشيعة : ج 12، ص 24.

اسماعيل بن جابر روايت مي کند : روزي به محضر امام صادق رفتم در حالي که او در باغي بود و بيلي را به دست گرفته و با آن راه آب را باز مي کرد و پيراهني از جنس شبيه کرباس به تن داشت و از شدت کار و عرق کردن پيراهن به تن او چسبيده بود گويا اينکه پيراهن برايش تنگ شده.

 

 

سفارش به انجام کار خوب و شايسته:

 

امام علي (ع) فرمود: لاتطلب سرعه العمل و اطلب تجويده ،  فان الناس لا يسئلون في کم  فرغ من هذا العمل،  انما يسئلون عن جوده صنعه.  عيون الانباء في طبقات الاطباء: 82.

هيچگاه سعي نکن که کار را با عجله به پايان رساني بلکه تلاش کن تا آنرا خوب انجام دهي چون مردم نمي پرسند که در چه مدت اين کار را انجام دادي؟ بلکه از کيفيت آن سئوال مي کنند.

 

رسول الله (ص) فرمود: ان الله تعالي يحب اذا عمل احدکم عملا ان يتقنه. کنزالعمال: 9128.

يعني خداوند متعال دوست دارد که هرگاه فردي از شما کاري کند آن را محکم و بي عيب انجام دهد.

 

 

کار مايه ي نيرومندي جامعه خواهد شد:

 

امام علي(ع) فرمود: من يعمل يزدد قوه و من يقصر في العمل يزدد فتره. غررالحکم رقم 7990.

يعني هر کسي کار کند نيرومند تر شود و هر کس در کار کوتاهي ورزد بر سستي و ضعف او در کارها افزوده خواهد شد.

با اندک توجهي به روايات و آيات فوق الذکر براي اهل انصاف ، اهميت کار و تلاش هاي اقتصادي از ديدگاه اسلام و قرآن به روشني تبيين مي گردد و نيازي به توضيح بيش از اين نخواهد بود.

 

 

کار جمعي و گروهي:

کار در فرهنگي بشري به دو صورت فردي و گروهي قابل تصور است که هرکدام داراي مزايايي مي باشد.

و پرواضح است که انسان در مرحله اوليه با کار فردي آشنا گرديد و براي رفع نياز هاي خويش به طور مستقيم دست به کار شد تا بر مشکلات پيش روي خود فايق آيد.

انسان هاي اوليه پس از اينکه با مشکلاتي فراتر از حد و توان خود مواجه شدند و فهميدند د ررفع آنها به همکاري ديگران نيز نيازمندند ، اين احساس نياز اولين جرقه اي بود براي گرايش به کار جمعي و گروهي و از آنجا آرام آرام به اين نوع دوم ا زکار روي آوردند.

چرا که انسان در طبع خود از روحيه مدني و اجتماعي برخوردار است و زندگي به تنهايي براي او بسيار دشوار و در برخي موارد غير قابل ممکن است پس توجه به کار جمعي و زندگي جمعي و رفتار هاي جمعي و تدوين قوانين جمعي و بسياري از موارد ديگر ، ا ز امور تفکيک ناپذير از طبع آدمي به شمار مي آيد.

خداوند د رقرآن کريم و مجموعه معارف اسلامي و ديني بر تلاش هاي جمعي و دست در دست هم قرار دادن براي نتيجه بهتر بسيار توصيه فرموده و جماعت را در موارد فراواني اعم از کارهاي اقتصادي و معنوي و علمي مورد تاکيد قرار داده است که در ذيل به برخي عناوين آن اشاره مي کنيم.

 

 

 

1 - همکاري گروهي براي اصلاح جامعه:

يکي از ميدانهايي که خداوند بر کار گروهي و جمعي تاکيد ورزيده است ميدان امر به معروف و نهي از منکر براي اصلاح جامعه و تغيير روند ناتدرست آن به سوي خوبي ها و شايستگي ها است ، چرا که در اين عرصه کارهاي فردي کمتر مي تواند پاسخگو باشد ، بلکه چنانچه گروهي باشند و با هم يک دست شده و با برنامه منسجم و متحد به صورت هماهنگ به امر به معروف و نهي از منکر بپردازند و با تداوم در اين امر تلاش خود را ادامه دهند ، به طور قطع و يقين تاثر گذاري بيشتري خواهد داشت.

قرآن کريم گروه امر به معروف و نهي از منکر را به عنوان يک امت يعني گروهي منسجم با برخورداري از يک رهبري آگاه و با در دست داشتن قانون خوب ، معرفي مي کند.

 

(وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُوْلَل-ِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ). (آلِ عِمْرَانَ:104/3).

 

و بايد از ميان شما، گروهى، ]مردم را[ به نيكى دعوت كنند و به كار شايسته وادارند و از زشتى بازدارند، و آنان همان رستگارانند.

 

 

2 - همکار ي جمعي براي برقرار اتحاد و انسجام:

اتحاد و انسجام در ميان ملت و يا ملتها يک امر عقلاني و مورد توجه همه عاقلام جهان مي باشد که اسلام نيز بر آن تاکيد ورزيده و توسيه هاي فراواني را فرموده است و حتي در همه اديان توحيدي نيز نسبت به اتحاد و پرهيز از تفرقه تاکيد شده و عصاره مشترک و پيام واحد در ميان همه اديان نيز دعوت به اتحاد است.

 

شَرَعَ لَكُم مِّنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ‏ى نُوحًا وَ الَّذِى أَوْحَيْنَآ إِلَيْكَ وَ مَا وَصَّيْنَا بِهِ‏ى إِبْرَ هِيمَ وَ مُوسَى وَ عِيسَى أَنْ أَقِيمُواْ الدِّينَ وَ لَا تَتَفَرَّقُواْ فِيهِ ... ).  (الشورى:13/42).

از ]احكام [دين، آنچه را كه به نوح در باره آن سفارش كرد، براى شما تشريع كرد و آنچه را به تو وحى كرديم و آنچه را كه در باره آن به ابراهيم و موسى و عيسى سفارش نموديم كه: »دين را برپا داريد و در آن تفرقه‏اندازى مكنيد.

اما اين امر درصورتي تحقق مي يابد که همه ملت ها و گروه ها بخواهند و اراده جمعي نسبت به آن ايجاد شود و قرآن کريم نيز به همين موضع تصريح م يکند و همگان را به اين امر دعوت مي کند.

 

(وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَآءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ‏ى إِخْوَ نًا وَكُنتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَ لِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ ءَايَتِهِ‏ى لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ). (آلِ عِمْرَانَ:103/3)

و همگى به ريسمان خدا چنگ زنيد، و پراكنده نشويد؛ و نعمت خدا را بر خود ياد كنيد: آنگاه كه دشمنان يكديگر بوديد، پس ميان دلهاى شما الفت انداخت، تا به لطف او برادران هم شديد؛ و بر كنار پرتگاه آتش بوديد كه شما را از آن رهانيد. اين گونه، خداوند نشانه‏هاى خود را براى شما روشن مى‏كند، باشد كه شما راه يابيد.

 

 

3 - همکاري جمعي براي اجابت دعا:

در باره اهميت کارهاي گروهي حتي مي توان به موضوع مهم دعا نيز تمسک نمود چرا که در روايات به دعاي دسته جمعي و گروهي توجه داده شده و اين شيوه را براي اجابت مناسب تر دانسته اند و فرموده اند اين گونه دعا کردن به اجابت مقرون تر است.

البته در دعاي دسته جمعي دو گونه قابل تصور است يکي اينکه در دعا کردن براي همگان دعا کنيم و تنها براي يک نفر و يا تنها براي خودمان دعا نکنيم بلکه همه انسانها و يا لااقل بخش مهمي از افراد را در دعايمان شريک و سهيم کنيم.

و گونه دوم اينکه براي دعا کردن از حضور جمعي و گروهي انسان ها استفاده کنيم و همگي با هم بنشينيم و دست ها را به سوي خدا دراز کرده و دعا کنيم.

 

مطابق روايات هر دو صورت به اجابت بيشتر مقرون است يعني در دعا هم کارهاي گروهي موفقيت آميز تر است و خداوند نيز به گروه دعا کننده بيش از فرد دعا گو توجه مي نمايد.

 

رسول الله ( صلى الله عليه وآله ) : إذا دعا أحد فليعم فإنه أوجب للدعاء ، ومن قدم أربعين رجلا من إخوانه قبل أن يدعو لنفسه استجيب له فيهم وفي نفسه. بحارالانوار: 93/313 ح 17.

پيامبر اسلام فرمود: هر گاه يک نفر دعا مي کند خوب است براي همه دعا کند ، چرا که اين دعا به اجابت نزديکتر است.

کسي که پيش از دعا کردن براي خود ، چهل نفر از برادرانش را دعا کند ، آن دعا در حق آنان و در حق خودش مستجاب مي شود.

 

الإمام الصادق ( عليه السلام ) : من قدم أربعين من المؤمنين ثم دعا استجيب له. بحارالانوار: 93/ 317 ح 21

امام صادق (ع) فرمود:  هر کسي  پيش از دعا کردن براي خود چهل مومن را دعا کند ، دعايش مستجاب مي شود.

 

ونيز امام صادق (ع) فرمودند :کان ابي اذا حزنه امر جمع النساء و الصبيان ثم دعا و امنوا. بحار الانوار: 93/341 ح 11.
هرگاه پيشامدي پدرم را محزون  مي کرد ، زنان و کودکان خود را گرد مي آورد و سپس دعا مي کرد و آنها آمين مي گفتند .

 

و همچنين از امام صادق (ع) روايت شده که فرمود: ما اجتمع اربعه رهط قط علي امر واحد فدعوا الله الا تفرقوا عن اجابه. کافي: 2/487 ح 2.

هيچ گاه چهار نفر فراهم نيامدند و براي مطلبي به درگاه خداوند دعا نکردند ، مگر اينکه با اجابت آن دعا از هم پراکنده شدند.

 

 

4 - همکاري جمعي براي عبادت و بندگي:

عبادت نيز يکي از راهکارهاي توجه به خداوند و تقرب به سوي اوست که هم قالب هاي فردي آن بيان شده و هم قالب هاي جمعي و گروهي آن مورد توصيه و تعريف قرار گرفته است.

انسان به بندگي در خلوت و به تنهايي مي تواند به مقام قرب الهي برسد ولي در بسياري از موارد مي بينيم عبادت هاي جمعي و گروهي بيش از موارد فردي آن توصيه شده و ثواب چندين برابر نيز برايش بيان گرديده است.

به طور نمونه موضوع نماز جماعت و نماز جمعه است که باوجود امکانم برگزاري نماز فرادي به جماعت بسيار سفارش شده وثواب آن را نيز فراوان روايت کرده اند.

 و هر چه افراد گروه و اهل عبادت تعدادشان بيشتر شود پاداش آن عمل بيشتر خواهد بود ولي مهم آن است که جمعي به عبادت بپردازند ولو اينکه تعداد جمع کم باشند.

 

الإمام الباقر ( عليه السلام ) : إن الجهني أتى النبي ( صلى الله عليه وآله ) فقال : يا رسول الله إني أكون في البادية ومعي أهلي وولدي وغلمتي ، فأؤذن وأقيم واصلي بهم أفجماعة نحن ؟

 

فقال(ص)  : نعم .

 

فقال : يا رسول الله إن الغلمة يتبعون قطر السحاب وأبقى أنا وأهلي وولدي ، فأؤذن وأقيم واصلي بهم فجماعة نحن ؟

 

فقال (ص) : نعم.

 

فقال : يا رسول الله! فإن ولدي يتفرقون في الماشية وأبقى أنا وأهلي ، فأؤذن وأقيم واصلي بهم أفجماعة أنا ؟

 

فقال(ص) : نعم . فقال : يا رسول الله! إن المرأة تذهب في مصلحتها فأبقى أنا وحدي ، فأؤذن وأقيم فاصلي أفجماعة أنا ؟

 

فقال(ص) : نعم المؤمن وحده جماعة. تهذيب: 3/265 ح 749.

امام باقر(ع)  روايت مي کند که فردي جهني خدمت پيامبر اسلام رسيد و عرض کرد: اي رسول خدا ! من در صحرا با زن و فرزندان و غلامانم زندگي مي کنم ، هر گاه موقع نماز مي شود اذان مي گويم و مي ايستم و با آنها نماز مي گزارم ، آيا نماز ما جماعت جماعت محسوب مي شود؟

پيامبر (ص) فرمود: آري.

عرض کرد: اي رسول خدا ! گاهي اوقات غلامانم در پي آب آوردن مي روند و من مي مانم و زن و فرزندانم پس موقع نماز اذان م يگويم و مي ايستم و با آنها نماز مي گزارم، آيا نماز ما جماعت به حساب مي آيد؟

فرمود: آري.

جهني عرض کرد: اي رسول خدا! گاهي اوقات فرزندانم نيز در پي احشام و حيوانات مي روند و فقط من و همسرم تنها مي مانيم ، پس موقع نماز که مي شود اذان مي گويم و مي ايستم و با او نماز مي خوانم، آيا جماعت به حساب مي آيد؟

فرمود: آري.

عرض کرد: اي رسول خدا! گاهي همسرم نيز به دنبال کارهايش مي رود و من تنها مي مانم و اذان مي گويم و مي ايستم و نماز مي خوانم آيا نماز من تنها جماعت است؟

حضرت فرمود: آري. مومن به تنهايي نيز جماعت است.

اين حديث به روشني تصريح ميکند و تاکيد مي نمايد که به هر نحوي ممکن است بايستي جماعت و حرکت هاي جمعي را در مسير عبادت و بندگي حفظ نمود چرا که خداوند جماعت را دوست دارد.

 

 

5 - همياري و انتخاب گروه براي رفتن به سفر:

توجه به کارهاي گروهي و جمعي در همه مسايل مورد توجه دين اسلام است تا جايي که حتي در باره سفر و رفتن به مسافرت نيز فرموده اند به تنهايي به مسافرت نرويد بلکه قبل از تعيين زمان مسافرت به فکر تعيين گروه مسافرتي باشيد ، الرفيق ثم الطريق يعني اول همسفر را انتخاب کن و سپس مسير سفر را انتخاب نما.

 

 

6 - همياري و انتخاب گروه براي حل اختلاف از خانواده ها:

در مسايل فرهنگي جامعه و حفظ آرامش در ميان جامعه و بويژه خانواده ها نيز مووضوع همکاري و همياري گروهي مورد توجه است تا اين اندازه که قرآن کريم فرموده است چنانچه اختلاف و شقاقي ميان زن و شوهر ايجاد شد آنها را به تنهايي رها نکنيد و يک نفر نيز براي حل مشکل آنها وارد نشود بلکه گروهي دو نفره به ميدان بيايند و يکي از سوي زن و ديگر از سوي شوهر براي حل اختلاف و ايجاد آرامش دوباره اقدام نمايند.

 

وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُواْ حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهِ‏ى وَحَكَمًا مِّنْ أَهْلِهَآ إِن يُرِيدَآ إِصْلَحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَآ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا.  (النساء:35/4)

و اگر از جدايى ميان آن دو ]: زن و شوهر[ بيم داريد پس داورى از خانواده آن ]شوهر[ و داورى از خانواده آن ]زن[ تعيين كنيد. اگر سرِ سازگارى دارند، خدا ميان آن دو سازگارى خواهد داد. آرى! خدا داناى آگاه است.

 

 

7 - همياري و همکاري براي طلب شفاي بيماري:

توصيه اسلام براي جامعه سالم و برخوردار اين است که همه اعضاي آن در همه موارد اعم از شادي و غم،  سختي و آساني در کنار يکيديگر باشند و با توجه به تصميمات مشترک و جمعي به حل و فصل مشکلات بپردازند.

خانواده جمعي و گروهي است که با اتکا و اعتماد به يکديگر و پشتيباني از همديگر مي توانند منشا توفيقات جمعي باشند و خداوند نيز به آنهات عنايت خواهد کرد.

اين تفاهم جمعي و گروهي را براي جلب رضاي خداوند در زندگي حضرت علي و فاطمه زهرا  و پنج تن آل عبا به روشني مي بينيم.

هنگامي که امام حسن و امام حسن در کودکي بيمار شدند و فاطمه و علي براي شفاي آنان نذر کردند ، تا ساير اعضاي اين خانه متوجه شدند همگي نذر کردند تا سه روز روزه بگيرند و فضه خادمه نيز همين نذر را نمود و در نتيجه خداوند نيز به جمع آنها توجه نموده و شفاي آن دو را عطا فرمود.

 

 

8 - همکاري گروهي براي هدايت مردم:

يکي ديگر از عرصه هاي مهم و تاثير گذار کار جمعي ، ميدان هدايت و راهنمايي مردم است ، اگر چه هدايت و روشنگري وظيفه همه انسانها به شمار مي آيد اما عالي ترين نوع ان توسط پيامبران الهي صورت مي گيرد که در برخي موارد آنها نيز با اراده خداوند به کمک يکديگر مي آمدند تا توفيق هدايت کردن مردم برايشان بيشتر فراهم شود.

 

إِذْ أَرْسَلْنَآ إِلَيْهِمُ اثْنَيْنِ فَكَذَّبُوهُمَا فَعَزَّزْنَا بِثَالِثٍ فَقَالُواْ إِنَّآ إِلَيْكُم مُّرْسَلُونَ )يس:14/36)

خداي متعال براي هدايت مردم انطاکيه ابتدا دو رسول مي فرستد و بعد از تکذيب آنان توسط مردم، پيامبر سومي را ارسال مي دارد.

از ظاهر اين آيه به دست مي آيد، که حضور جمعي آن ها از سوي خداوند در بين مردم امري لازم دانسته شده، هر چند در عمل، نتيجه اي نبخشيده است. البته به دليل اين که قرآن کريم در اين زمينه جزئيات بيشتري را مطرح نمي کند، نمي توان از نحوه هماهنگي و کار اين رسولان با هم آگاه شد و يا تحليلي ارائه کرد.اما  به هر حال، مي توان گفت که کار گروهي خوبي توسط ايشان صورت گرفته است.

 

9 - همکاري گروهي و تشکيل گروه هاي آموزشي براي يادگيري و آموختن دين:

آموزش در همه جهات و موارد امري مطلوب و مورد پسند مي باشد و ا زهمين رو نيز به تشکيل گروه هاي آموزشي و هسته هاي يادگيري در امر دين و پرورش معلمان و مبلغان ديني توصيه شده است قرآن کريم شکل گيري اين هسته ها را اين چنين بيان مي نمايد.

 

وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنفِرُواْ كَآفَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآلِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِى الدِّينِ وَ لِيُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ. (التوبة:122/9)

و شايسته نيست مؤمنان همگى براى جهاد كوچ كنند. پس چرا از هر فرقه‏اى از آنان، دسته‏اى كوچ نمى‏كنند تا دسته‏اى بمانند و در دين آگاهى پيدا كنند و قوم خود را وقتى به سوى آنان بازگشتند بيم دهند، باشد كه آنان از كيفر الهى بترسند؟

 

 

 

10 - همکاري هاي جمعي و گروهي در عرصه ها ي سرمايه گذاري و مسايل اقتصادي و توليدي:

از آن جهت که اسلام به همه نياز هاي بشر توجه نموده ، به بخش اقتصاد و سرمايه نيز عنايت خاصي داشته و نخواسته که سرمايه هاي مردم به صورت متفرق و جداگانه به هد ررود و يا کمتر مورد استفاده قرار گيرد ، از اين رو به قوانين و ضوابطي در باب اقتصاد و تجارت و ساير مشاغل توليدي و خدماتي اشاره نموده که موجب تشکيل هسته هاي سرمايه گذاري و تاسيس تشکل هاي گروهي و جمعي در موضوع اقتصاد و توليد و کشاورزي بشود.

عناويني همانند مشارکت، مضاربه، مزارعه ، معاملات مشاعي و تعداد زيادي از عناوين ديگر در فقه و احکام شرعي بويژه در ابواب اقتصادي فقه گوياي اهميت کار هاي مشارکتي و گروهي در جذب سرمايه ها و همچنين نيروي انساني است که مي تواند مشوق خوبي براي جامعه امروزي در ترويج فرهنگ کار جمعي باشد.

 

 

پي آمد ها و آثار مثبت کار هاي گروهي:

کار هاي گروهي و جمعي به خاطر تراکم افکار و انرژي ها و توانمندي ها به طور طبيعي مايه پديد آمدن برکات و پي آمد هاي مثبت و مفيد خواهد بود که به جهت رعايت اختصار  در اين نوشتار تنها به فهرست برخي از عناوين آنها اشاره مي نمايم.

کارهاي گروهي مي تواند  همفکري و تقويت انديشه هاي گوناگون را در پي داشته باشد و همچنين موجب همدلي بيشتر و تقويت انگيزه ها بشود و د رنتيجه به هم افزايي در کميت و کيفيت نيز بيانجامد.

اگر چه تشکيل گروه ها و هسته هاي هم فکر و همکار موجب بالا رفتن همت ها و اراده براي اتنجام کار هاي بزرگتري نيز خواهد شد و بعلاوه اين حرکت هاي دسته جمعي در لابلاي خود نيروهاي متخصص بهتري را نيز تربيت خواهد کرد ، و افراد تربيت شده و حاضر در اين گروه هاي همکار و هميار باتجربه فايده رساني به ديگران ، در خود احساس تعلق بيشتر از نفس را نيز خواهند نمود و اينکه من تنها به خودم متعلق نيستم بلکه مي توانم با مشارکت د رامور به ديگران هم تعلقي داشته باشم.

 

 

پايه هاي اساسي کار گروهي:

البته بسيار روشن است که کار گروهي و جمعي در صورتي تحقق پيدا خواهد کرد که پايه ها و ارکان آن استقرار يافته باشد و پايه هاي اين کار پر ارزش مي تواند شامل امور ذيل باشد.

اولين پايه اي که کار گروهي را مقاوم مي کند و مايه رشد و توسعه آن خواهد شد تو.جه به همکاري (تعاون) و تقسيم کار است و دومين رکن عبارت از  هماهنگي ونظم و انضباط د رکار به شمار مي آيد و پايه ي سوم آن پديده پسنديده ،  همفکري و  مشورت مي باشد.

و جالب اينکه هر سه مورد را مي توانيم به وضوح در قرآن و روايات برايش مستندي به دست آوريم.

 

1 - تعاون: ....وَتَعَاوَنُواْ عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَ نِ وَاتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ. (المائدة:2/5)

 

2 نظم و انضباط: في وصيه الامام علي (ع) مخاطبا للحسن و الحسن: اوصيکما و جميع ولدي و اهلي و من بلغه کتابي بتقوي الله و نظم امرکم. نهج البلاغه.

 

3 مشورت: .....وَ أَمْرُهُمْ شُورَى بَيْنَهُمْ وَ مِمَّا رَزَقْنَهُمْ يُنفِقُونَ . (الشورى:38/42)

 

 

شيطان مخالف تشکيل گروه ها ي هم فکر:

 

رسول الله: يد الله مع الجماعه والشيطان مع من خالف الجماعه يرکض. کنزالعمال رقم 1031.

رسول الله فرمود: دست خدا بر سر جماعت است و شيطان همراه کسي که با جماعت (جامعه مسلمان) ناسازگاري کند مي رود.

 

 

مخالف گروه و جماعت مسلمانان اسير شيطان مي شود:

قال رسول الله(ص): يد الله على الجماعة ، فإذا اشتذ الشاذ منهم اختطفه الشيطان كما يختطف الذئب الشاة الشاذة من الغنم. کنزالعمال رقم 1028.

پيامبر اعظم فرمود: دست خدا بر سر جماعت است ، هرگاه فردي از جماعت جدا شود ، شيطان او را مي ربايد ، همچنان که گرگ گوسفند جدا مانده از رمه را مي ربايد.

 



Share
* نام:
ایمیل:
* نظر:

پربازدیدترین ها
پربحث ترین ها
آخرین مطالب
صفحه اصلی | تماس با ما | آرشیو مطالب | جستجو | پيوندها | گالري تصاوير | نظرسنجي | معرفی استاد | آثار و تألیفات | طرح سؤال | ایمیل | نسخه موبایل | العربیه
طراحی و تولید: مؤسسه احرار اندیشه